Georgië

Tijdens de jaarwisseling verbleef ik twee weken in de Georgische hoofdstad Tbilisi. Ik had daar het voorrecht door een groot aantal Georgiërs thuis te worden ontvangen en veel gesprekken met hen te kunnen voeren. Daarnaast heb ik veel door de stad gebanjerd en heb ook mensen in de regio bezocht. Hierbij een kleine impressie.

Een wandeling door nachtelijk Tbilisi voelt als een duik in een grote lichtzee. De opvallend felle blauw-geelkleurige verlichting – de kleuren van de Europese vlag – verwijzen nadrukkelijk naar de recente toekenning aan Georgië van de status van kandidaat-lidstaat van de EU. Dit heeft tot een enorme Europamania geleid onder de bevolking. Zelfs de nieuwjaarsboom op het centrale stadsplein wordt begeleid met de lichtgevende tekst ‘European city’. En het traditionele nieuwjaarsfestival in hartje centrum startte met de 9^e symphonie van Beethoven, oftewel het Europese volkslied.

Inderdaad zijn de meeste mensen die ik spreek positief over de EU-statustoekenning en geloven heilig in een Europese toekomst voor Georgië. ,,Wij zijn al decennia bezig met de invoering van pro-Europese maatregelen”, vertelt Irakli mij. ,,Wij leren op school Engels als belangrijkste buitenlandse taal en de Europese geschiedenis, onze waarden en normen liggen daar en niet in Rusland.’’

,,Wij behoren al millennia lang bij Europa”, zegt Otari. Hij verwijst daarbij naar de klassieke oudheid toen de Grieken de Georgische kust bevolkten en Georgië een integraal onderdeel zou zijn geweest van het oude Griekenland. ,,Iedereen weet dat het mythologische verhaal Het Gulden vlies zich deels in Georgië afspeelde en Medea een Georgische prinses was.”

Zeker is het feit dat Georgië van oudsher een multinationaal land is waar altijd vele volkeren in harmonie samenleefden. Georgiërs geven inderdaad graag hoog op van hun gastvrijheid, ook jegens niet-Georgiërs. Ook nu wonen er in het land naast Georgiërs ook een redelijk grote Armeense en Azerische minderheid. En sinds de Russische inval in Oekraïne is het aantal Russische en Oekraïense ingezetenen snel toegenomen. Zo zie je op straat veel auto’s met Russische kentekens rijden, zie je overal Oekraïense vlaggen hangen en hebben recent de nodige Oekraïense restaurants hun deuren geopend.

Maar ook kom ik overal in de stad anti-Russische slogans tegen, en menig uitgaansgelegenheid kom je alleen binnen als je je publiekelijk tegen Poetin uitspreekt. In een nachtclub in het centrum krijg je als bezoeker zelfs een Russischtalige tekst op je pols gestempeld met de slogan “Poetin – choejlo!” (P is een l*l).

,,Wij hebben er geen bezwaar tegen dat Russische pacifisten en dissidenten zich hier vestigen”, vertelt Nino. ,,Maar er zijn ook veel Russen die hier uitsluitend komen om hun geld veilig te stellen door dit massaal in ons onroerend goed te beleggen. En vervolgens gedragen ze zich hier alsof dit hun eigen land is waar zij de lakens uitdelen en zich arrogant mogen opstellen jegens ons, de Georgiërs. Maar daar zijn wij niet van gediend!’

Ook anderen vertellen mij dergelijke verhalen, duidelijk is dat de Georgische gastvrijheid hier een grens heeft bereikt. Dit verklaart ook mede waarom zoveel Georgiërs die ik spreek nadrukkelijk tegen hun eigen regering zijn. Deze voert een opvallend Ruslandvriendelijk-beleid. Zo zijn er geen sancties tegen Rusland – de winkelschappen liggen vol met Russische producten – en kan men rechtstreeks op Rusland vliegen – al op het vliegveld kwam ik veel Russische toeristen tegen, niet zelden uit het verre Siberië.

Georgië is inderdaad een paradijs voor Russische bezoekers. Er heerst nog steeds een zekere mate van tolerantie jegens hen en een groot deel van de (oudere) Georgiërs spreekt nog altijd Russisch. Ook herkennen ze veel gewoontes en tradities uit hun gemeenschappelijke Russisch-Georgische verleden, uiteenlopend van het reizen per metro (een kopie van die in Moskou) en een bezoekje aan de Georgisch-orthodoxe kerk (vergelijkbare rituelen) tot het eten van heerlijke Georgische gerechten in de restaurants. Deze behoren immers van oudsher ook tot de meest favoriete in de Russische keuken, denk bijvoorbeeld aan chatsjapoeri (warm brood met gesmolten Georgische kaas) en chinkali (dumplings met gekruid vlees).

Zelf had ik de luxe deze heerlijke gerechten regelmatig aan een lange dis bij uiteenlopende Georgiërs thuis te krijgen aangeboden, uiteraard gepaard gaand met de nodige vaak zelfgemaakte wijn. Ondanks de omarming van Europese waarden ging het er tijdens zo’n maaltijd meestal toch nog erg klassiek aan toe. De vrouw des huizes met haar moeder en andere dames stonden in de keuken te koken, de mannen en (ook vrouwelijke) gasten zaten aan tafel de lekkernijen te verorberen. Daarbij was het de man des huizes die om de zoveel minuten een toast uitbracht op vriendschap, liefde en de vrouw, echter nadat hij vaak uitsluitend de mannen weer had bijgeschonken.

Maar feit is dat de familiebanden in Georgië warm en sterk zijn: voor je familie doe je alles. Er werd daarom veel getoast op de familieleden die noodgedwongen in het buitenland verblijven om er te werken. De boodschap die men daarbij uitsprak was dat zij allemaal weer naar huis zouden terugkeren zodra Georgië definitief zou zijn toegetreden tot de EU, want dan eindelijk de vruchten zou plukken van zijn millenniumlange band met Europa, zich vertalend in veel banen, voorspoed en veiligheid.

Hieronder een zelf geschoten korte foto-impressie van mijn verblijf in Tbilisi (© Karel Onwijn).

In maart en april geven we onder de titel ‘Op ontdekkingstocht in de Zuidelijke Kaukasus’ een cursus over de cultuur historische en actuele ontwikkelingen in Georgië (en Armenië en Azerbeidzjan), zie voor meer informatie: